Η ποικιλομορφία στην εργασία θεωρείται ένα ποικίλο μείγμα εργαζομένων με διαφορές σε ηλικία, φύλο, φυλές, θρησκευτικές πεποιθήσεις, σεξουαλικό προσανατολισμό, σωματική κατάσταση, καθώς και σε εκπαίδευση, θέση εργασίας, τρόπο ζωής, δεξιότητες ή προοπτικές. Η διαφορετικότητα στην εργασία δεν είναι τίποτα λιγότερο από μια μικρή ομάδα που αντιπροσωπεύει τον διεθνή κόσμο γύρω μας.
Όλοι οι χώροι εργασίας οφείλουν να κατανοούν και να εκτιμούν αυτή την ποικιλομορφία, δεδομένων των διαφορετικών χαρακτηριστικών τόσο του προσωπικού όσο και των πελατών αλλά και της διαπροσωπικής αλληλεπίδρασης που χρειάζεται μεταξύ τους.
Κάποιες βιομηχανίες (π.χ τουριστική, χρηματοοικονομικός τομέας) έχουν γίνει πιο αποτελεσματικές στη διαχείριση της διαφορετικότητας περισσότερο λόγω ανάγκης. Υπάρχει η εντύπωση ότι το να υπάρχει ένα ποικιλόμορφο προσωπικό στο εργασιακό περιβάλλον είναι τεράστια δυσκολία και καλό είναι να αποφεύγεται. Την ίδια στιγμή που η διαφορετικότητα θεωρείται πρόκληση, είναι η μεγαλύτερη πηγή ωφελημάτων.
Μια ομάδα που χαρακτηρίζεται από ποικιλομορφία, είναι από μόνη της δεξαμενή διαφορετικών απόψεων, ιδεών και οπτικών και μπορεί να προσφέρει αύξηση στην ατομική απόδοση και να μειώσει τον κύκλο εργασιών ενός οργανισμού. Η διαφορετική σκέψη προωθεί ένα περιβάλλον καινοτομίας και δημιουργικότητας, εξεύρεσης λύσεων ευκολότερα από μια ομάδα με «ίδια» μυαλά.
Εάν ένας εργοδότης τείνει να προσλαμβάνει άτομα που μοιάζουν πολύ μεταξύ τους, θα χάσει δυνατότητες και προοπτικές ανάπτυξης, περιορίζοντας σημαντικά τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς σε μια συγκεκριμένη ομάδα ή τύπο ατόμων.
Πόσο συχνά βλέπουμε έμπειρους υπαλλήλους αλλά με απαρχαιωμένες απόψεις να κυβερνούν επιχειρήσεις; Πόσο επιζήμιο μπορεί να είναι αυτό; Και πόσο επιζήμιο αν, χωρίς εμπειρία διευθυντές, διοικούν επιχειρήσεις; Ένας υπάλληλος με εμπειρία είναι εξίσου σημαντικός όπως και ένας υπάλληλος με λιγότερη εμπειρία. Ο παλιός ξέρει τι γινόταν μέχρι σήμερα και ο νέος μπορεί να αντιληφθεί τι μπορεί να γίνει διαφορετικά. Φτάνει να εισακουστούν και οι δύο απόψεις.
Ένα ασφαλές περιβάλλον όπου όλοι οι άνθρωποι ευδοκιμούν, σημαίνει συμπερίληψη τους, ενσωμάτωση τους με τα ιδιαίτερα και μοναδικά χαρακτηριστικά του καθενός. Οι εργαζόμενοι που αισθάνονται ότι μπορούν να προβάλουν τον αυθεντικό εαυτό τους στην εργασία, φέρουν σε κάθε εργατοώρα τους όλη την ενέργεια και το πάθος για τη δουλειά. Το «χωρίς αποκλεισμούς» αίσθημα της κοινότητας, που εμπνέει και υποστηρίζει διαφορετικά ταλέντα, είναι η καλύτερη πηγή παρακίνησης και κινήτρου.
Υπάρχει συχνά η παρερμηνεία στον τρόπο που χρειάζεται να γίνεται η ενσωμάτωση της διαφορετικότητας, «Να συμπεριφερόμαστε με ισότητα». Μα δεν μπορούμε να συμπεριφερόμαστε με ισότητα. Αν ίσχυε αυτό, τότε θα έπρεπε να μην εκπαιδεύουμε τον νεαρό χωρίς εμπειρία γιατί δεν εκπαιδεύουμε ούτε τον παλιό με εμπειρία. Ή θα έπρεπε να μιλάμε ελληνικά και στους ξενόγλωσσους υπαλλήλους. Ή θα έπρεπε να ζητάμε από τον υπάλληλο με σωματική αναπηρία, να μεταφέρει τα κουτιά που μεταφέρουν και οι αρτιμελείς υπάλληλοι. Ή θα έπρεπε να δίνουμε άδεια μητρότητας στις γυναίκες που μόλις γέννησαν, σε αυτές που έχουν γενικά παιδιά ή ακόμα και σε αυτές που δεν έχουν καθόλου. Έτσι θα ήμασταν ίσοι.
Για να διασφαλίσουμε ισότητα στον χώρο εργασίας, πρέπει να είμαστε δίκαιοι, όχι ίσοι. Η καθοδήγηση του κάθε ατόμου ξεχωριστά γίνεται με γνώμονα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και το κενό (gap) που έχει μεταξύ των δεξιοτήτων που κατέχει και αυτών που μπορεί να φτάσει. Ως εκ τούτου, αναγνωρίζοντας και εκτιμώντας τις διαφορές, πρέπει να δώσουμε στον καθέναν αυτό που χρειάζεται για να πετύχει το μέγιστο των δυνατοτήτων του, αντί να συμπεριφερόμαστε σε όλους με τον ίδιο τρόπο.
Η σωστή αξιοποίηση των διαφορετικών ανθρώπινων πόρων προσδίδει στην ικανοποίηση των εργαζομένων βελτιώνοντας την ποιότητα της συνεργασίας μεταξύ τους αλλά και της αλληλεπίδρασης με τους πελάτες. Αυτό που νιώθουν οι υπάλληλοι στον χώρο εργασίας, αυτό θα προβάλουν και στους πελάτες. Αν το προσωπικό εργάζεται αρμονικά, οι πελάτες αισθάνονται άνετα. Αν το προσωπικό δεν βιώνει ρατσισμό, δεν θα φερθεί με προκατάληψη. Αν το προσωπικό χαμογελά μεταξύ του, χαμογελά και στους πελάτες. Αν το προσωπικό συνεργάζεται μεταξύ του, εξυπηρετεί καλύτερα. Αν το προσωπικό νιώθει σεβασμό, σέβεται. Είναι μια φόρμουλα αναλογική.
Εταιρείες που διαχειρίζονται καλύτερα τη διαφορετικότητα έχουν στατιστικά καλύτερες προοπτικές απόδοσης και παραγωγικότητας του προσωπικού τους και υψηλότερη βαθμολογία ικανοποίησης από τους πελάτες, από αυτές που δεν αναπτύσσουν μια οργανωσιακή κουλτούρα που σέβεται την ποικιλομορφία. Είναι δεδομένο, όταν υπάρχουν άνθρωποι από διαφορετικά υπόβαθρα και με διαφορετικές απόψεις και αντιλήψεις, δημιουργούν βέλτιστα αποτελέσματα. Μα είναι όντως δεδομένο; Αυτό που είναι δεδομένο σε κάθε εργασιακό περιβάλλον είναι η ποικιλομορφία. Είναι αυτό που έχουμε, οι ανθρώπινοι πόροι. Δεν είναι δεδομένο, όμως, ότι θα φέρει βέλτιστα αποτελέσματα. Επειδή, αυτό εξαρτάται από τη διαχείριση που θα κάνουμε στους ανθρώπινους αυτούς πόρους. Με απλά λόγια, δεν αρκεί να υπάρχουν οι άνθρωποι με διαφορετικά υπόβαθρα, αλλά να έχουμε τους τρόπους να τους κάνουμε να συνεργαστούν, να αλληλεπιδράσουν με υγιή τρόπο. Η διαχείριση της διαφορετικότητας δεν είναι τίποτα άλλο από μια προσπάθεια να χωρέσει όλο μαζί το φάσμα της ανθρώπινης εμπειρίας. Πόσο ωραίο είναι αυτό στην τελική. Και πόσο αποτελεσματικό, παραγωγικό και κερδοφόρο μπορεί να γίνει για τον ίδιο τον οργανισμό.